GIDA GÜVENLİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ

Gıda güvenliği, gıdaların üretimden tüketime kadar olan tüm aşamalarda gerekli önlemlerin alınarak insan sağlığını olumsuz etkileyecek her türlü koşul ve faktörlerden olarak üretilmesidir. Bu kapsamda gıda güvenliğinin üç temel prensibi bulunur:

1. Gıdaların sağlığa zararlı etkenlerle bulaşmasının önlenmesi
2. Gıdalarda sağlığa zararlı etkenlerin çoğalması ve yayılmasının önlenmesi
3. Sağlığa zararlı etkenlerin uygun yöntemlerle gıdalardan uzaklaştırılması veya etkisiz hale getirilmesi.

Gıda güvenliği, devletin gıda mevzuatını hazırlayan ve uygulayan birimlerini, gıda üreticileri ve endüstrisini, üniversiteleri ve araştırma kurumlarını, sivil toplum kuruluşlarını, medyayı ve son kullanıcı olan tüketiciyi direkt olarak ilgilendiren çok paydaşlı aynı zamanda küresel öneme sahip güncel bir alandır.

Gıda güvenliği tehlikeleri; biyolojik, kimyasal ve fiziksel tehlikeler olmak üzere üç grupta toplanır:

1. Biyolojik tehlikeler: bakteriler, virüsler, parazitler, prionlar
2. Kimyasal tehlikeler: fungal toksinler, molluskan toksinleri, bitki toksinleri, biyojen aminler, kalıntı ve bulaşanlar
3. Fiziksel tehlikeler: cam, tahta, metal vb. gıda güvenliği tehlikeleri içerisinde özellikle bakteriler ve virüsleri içeren mikrobiyel tehlikeler ön plana çıkar.

Gıda alerjisi, gıdalarda bulunan genellikle protein yapısındaki maddelerin duyarlı bireyler tarafından alınması sonucu ortaya çıkan immunolojik temelli (İmmunoglobulin E, IgE) aşırı duyarlılık reaksiyonudur. IgE gibi vücudun bağışıklık sistemi tarafından oluşturulan immunoglobulinler hastalık yapıcı mikroorganizmalara karşı savunma mekanizmasını oluşturur. Bazı durumlarda vücuttaki IgE’ler gıdalarda bulunan belli proteinlere karşı tepki gösterir ve bunun sonucunda alerjik reaksiyonlar ortaya çıkar.

Gıda kaynaklı hastalıklar insanlarda enfeksiyon ve zehirlenmelere veya ölüme neden olmalarının yanı sıra önemli düzeyde ekonomik kayıplara da yol açmaktadır. Gıda kaynaklı hastalıklardan kaynaklanan kayıpların başlıca nedenleri şunlardır:

• İş gücü kaybı
• Teşhis, tedavi ve bakım masrafları
• Hastalığa neden olan gıdaların piyasadan toplanması, imhası veya yeniden işlenmesine ilişkin giderler
• Ulusal veya uluslararası düzeyde saygınlık ve gıda ticaretinin olumsuz etkilenmesine ilişkin kayıplar

Tüketici her zaman taze, lezzetli, güvenilir, besleyici ve ekonomik gıdaya ulaşma beklentisi içerisindedir. Bu özellikler arasında gıda güvenliği en önemli önceliklerden biridir. Gerek AB mevzuatı gerekse ulusal gıda mevzuatının amacı toplum sağlığının en üst düzeyde korunmasıdır. Gıda güvenliğine ilişkin tüketici eğilimleri, beklentileri, davranışları ve bilgi düzeyi ülkeden ülkeye, hatta aynı ülkede bölgeler arasında sosyo-kültürel ve ekonomik yapıya bağlı olarak önemli farklılıklar gösterir.

Açıklanan bu bilgiler ışığında sağlıklı ve güvenli gıda ile beslenebilmek için mutlaka dondurma yiyin ama yediğiniz dondurma, mutlaka doğru dondurma olsun… Afiyet olsun!